وانە ١ – یۆگا، مێدیتەیشن و خودناسین

یۆگا مانای یەک بوون لەگەڵ ڕۆحت و هێزی دروستکەری گەردوون.

سیستەمی یۆگالە هندستان چواردە هەزار ساڵ پێش ئێستا دامەزراوە لەلایەن توێژەری مەزن پاتانجالی. کتێبێکی نوسیوە کە باس لە هەشت پێکهێنەرەکەی (ڕێگای ڕۆحی) دەکات لە یۆگایا کە دەبێت ئەنجامبدرێت. ئاشتانگاکان.

مەبەست لە باسکردنی هەموو ئەم ڕێگایانە بۆ بەدەستهێنانی خودناسینە و درێژەپێدان و دامەزراندنیەتی لە ژیانتا.

پاتانجالی ئەوەی ڕوونکردۆتەوە کە دەبێت خودناسین وەربگریت وە چۆن گەشە دەکەیت لە خودناسیندا. کاتێ لە خودناسیندا گەشە دەکەیت، گەشە بە کەسایەتیەک دەدەیت کە هەموو جیهان وەک یەک ببینیت. ئەگەیت بە سەلامەتی.

یۆگا بریتی نییە لە
یۆگا مانای ئەو ڕاهێنانە جەستەییانە نییە کە ئەمڕۆ خەڵکێکی زۆر ئەنجامی ئەدەن. ئەوە نییە لەسەر سەر بوەستیت و ئاساناکان ئەنجام بدەیت. بۆ کێش دەبەزاندن نییە.

ڕاهێنانە جەستەییەکاتی یۆگا (ئاسانا) یان تەکنیکی هەناسە (پرانایاما) بەشێکی زۆر زۆر بچوکی سیستەمی یۆگان. ئەوانە مەبەستی سەرەکی نین. تەنها لە دوای خودناسین ئەشێت بە وریاییەوە بەکاربهێنرێت.

مێديتەيشن تەکنيکێکی ئاسان و سودبەخشه. يارمەتی کەمکردنەوەی فشار وباشتربوونی لەش سا‌غی دەدات. سەرنجت لە شتەکان باشتر دەکات و يارمەتی خەڵک دەدات کە زياترسەنتەری خۆیان ڕاگرن و باشتر هاوسەنگ بن. هەرکەسێک بێت دەتوانێت بيکات. هەروەها بێ بەرامبەرە.

گرنگە کە تێ بگەین لەوەی مێدیتەیشن شتێک نییە ئەنجام بدرێت، بەڵکو دۆخێکی ئاگاییە کە تیایدا بیر ناکەینەوە، بۆ گەیشتن بەم دۆخە، پێویستە لە هەموو بیرکردنەوەکان بگەڕێیت تاوەکو بڕۆن٠

لە سەرەتادا، لەوانەیە گران بێت کە بگەیتە بیر نەکردنەوە و ئاگات لە خۆت بێ، تەنانەت بۆ چەند دەقەیەکیش بێ لە ڕۆژێکدا، بەڵام بە گوێ گرتن لە وتارەکانی شری ماتاجی، زۆر تەکنیکی بنەڕەتی فێر ئەبی، کە یارمەتیدەرن بۆت بە ئاسانی و بە کۆششێکی کەمتر بتوانی بگەیتە ئەو دۆخە٠

ئاگایی بێ ئەندێشە یەکەمین هەنگاوە لە ڕێگایی گەیشتن بە دۆخی مێدیتەیشن٠

مێدیتیشن بریتی نییە لە
مێدیتەیشن بریتی نییە لە بیرکردنەوە.  مێدیتەیشن  ترکیز کردن و کۆششی عەقڵی و لەدەستدانی کۆنترۆڵ یان لەدەستدانی ئاگایی ناگرێتەوە.

ئەتوانی بە چوارمشقی لەسەر زەوی دانیشین، یان لەسەر کورسیەک دانیشین و هەردوو قاچمان بخەینە سەر زەوی٠

مێديتەيشن شتێکی ناوازەيە چونکە زۆربەی خەڵک بە خێراييەکی کەم هۆشياريەکی بێ ئەندێشە بە دەست دەهێنن. هۆشياريی بێ ئەندێشە ئەو حاڵەتەيە کە مێشکت ئارامە و بەرە بەرە لە سەرقاڵ بوون بەتاڵ دەبێتەوە.

ئەو ئاشتييەی کە لە ئەنجامدا بە دەستت دەکەوێت هۆشت دەگەڕێنێتەوە شوێنی جێگيری، ڕوونی و سەرنج. تۆلە حاڵەتی بيرکردنەوە و هەستی نەرێنی دەسڕيتەوە تاوەکو هۆشێکی ساف و پووخت دەربکەوێت.

مێدیتەیشن کپ کردنی ئەندێشەکانتە وە چوونە ناو ئەو زەریا قووڵەی کە لە ناوتاندایە٠

شری ماتاجی نیرمالا دێڤی

حەوت بنکەی ووزە هەن (کە ناسراون بە ناوە سانسکريتەکانيان، چاکرا) لە لەشی مرۆڤ. ناوەندەکانی ووزە خاڵی ڕگرن کە کۆنتڕۆڵی زۆر لايەنی جەستەيی،دەروونی، سۆزداری ژيانمان دەکەن. زۆر جار زەحمەت لە ژياندا دەتوانرێت بگەڕێنرێتەوە بۆ نا هاوسەنگی يان قەپات بوونی يەکێک يان زياتر لە يەکێک لە ناوەندەکانی ووزە. ناوەندەکانی ووزە بەستراون بەهۆی چەند دەربەندێکەوە هەندێ جار ئاماژەيان پێ دەکرێت بە ناوە سانسکريتەکەيانەو، نادی.

شری ماتاجی نيرمالا دێڤ لە ۲۱ ی ئازاری ۱۹۲۳ لە چينداوارا، هندستان لە دايک بووە. کاتێک گەنج بووە شری ماتاجی لەگەڵ ماهاتما گاندی کاری کردووە لە شەڕ کردن لە پێناو سەربەخۆيی هندستان.  تێ ڕوانينی ئەو بۆ ئاشتييەکی جيهانی و يەک گرتوويی بەردەوامی  بە خەونەکانی ئەدات لەسەر ئاستێکی ڕۆحانی. بۆ بە تەواوەتی تێگەيشتنی  سيستەمی لاشەی مرۆڤ، شری ماتاجی بەشی پزيشکی دەخوێنێت لە کۆلێژی لاهۆری پزيشکی. لە دوايدا زانياريەکانی ئەو بردی بەرەو داهێنانی ێۆگای ساهاجا، بنەمايەک بۆ مێديتەيشنی ساهاجا. دوای ئەوە،   شری ماتاجی گەشتی کردووە بە شێوازێکی زۆر بۆ فێر کردن و ڕۆشنبير کردنی خەڵک لە هەموو جيهان. لە هندستان، شری ماتاجی نازناوی “دايک” ی وەرگرتووە لەسەر بنەمای بەهێزی، خۆشەويستی، و دڵسۆزی. ناسراو بە کەسێکی گورج و گۆڵ و قسە کەرێکی بەهرەدار لە جوڵاندنی هەستی جەماوەر و هەروەها مامۆستايەکی بەهرەدارە، ژيانی شری ماتاجی تەرخان کرابوو بۆ بڵاو کردنەوەی نامەی ئاشتی و يەکێتی بۆ ئامادەبوان لە هەر شوێنێک.

ساهاجا یۆگا ڕێبازێکی ئەنجامدانی مێدیتەیشنە کە گەشەسەندنێکی کتوپڕ دروست ئەکا لە هۆشیاری مرۆڤدا. لەلایەن شری ماتاجی نێرمالا دێڤی یەوە داهێنراوە لە ساڵی ۱۹۷۰ وە هەتاوەکو ئێستا بەردەوامە و  بە تەواوی جیهاندا بڵاوبۆتەوە.

ساهاجا یۆگا بە بەخەبەر هێنانەوەی ئەو وزەیەی ناخمان دەست پێ ئەکا کە پێی ئەڵێن کوندەلینی. ئەم بەئاگا هێناوەی ناخە زۆر دەستەواژەی بۆ بەکار دێت، وەک: خود ناسین، دووبارە لەدایکبوونەوە، ڕووناکبوونەوە، ڕزگاربوون، مۆکشا، ساتوری.

مێدیتەیشنی ساهاجا یۆگا لە زۆر لایەنەوە ئەتوانێ یارمەتیت بات. ئەمە جۆرێک نییە لە بەردەوام دووبارەکردنەوەی دەنگێک یان قیژەیەک و هاوارێک، یان خاڵێک بێت و بڕۆیت بۆی، وەک ئەوەی ئەوترێ بەناو هەوادا ئەفڕیت و شتی لەو بابەتە، نا نەخێر. مێدیتەیشن بە یەک شێوە ئەنجام ئەدرێت ئەویش بە ڕۆشتنە ناو ناخی خۆت.

ساهاجا یۆگا بە خودناسین دەستپێدەکات لەبری ساڵانێک لە تەکنیکەکانی پاککردنەوە و تۆبەکردن. لەپاش خودناسین، دەتوانیت بزانیت کێشەکانت لەکوێدایە و بەگوێرەی ئەوە چاکراکانت پاکدەکەیتەوە.

ساهاجا یۆگا ڤێرژنێکی گەشەسەندووی سیستەمی یۆگای تەقلیدییە. شری ماتاجی نێرمالا دێڤی، دامەزرێنەری ساهاجا یۆگا، ئەم چەند ساڵەی لە ڕاهێنانکردن بچوک کردۆتەوە لە ١٠ خولەکدا. بەبێ شوێنکەوتنی ئەم هەنگاوە قورسانە، ئەتوانیت خودناسین وەرگریت و بەشێوەیەکی خۆڕسکی ئەزمونی ڕۆحی خۆت بکەیت. شری ماتاجی پەرەی بە سیستەمی یۆگای تەقلیدی داوە بو سیستەمێکی نوێ کە پێیدەوترێت ساهاجا یۆگا.

دەتوانیت دووجار لە ڕۆژێکدا بچیتە مێدیتەیشنەوە بۆ پاراستنی هاوسەنگیت. هەموو کەس ڕیگەپێدراوە و بێبەرامبەرە. پێویستت بەوە نییە کە هیچ شتێک بکەیتە قوربانی لە ژیانتدا.

لە ساهاجا یۆگادا، پێویستت بە ئەنجامدانی ئاسانا یاخود پرانایاما نییە. چونکە زۆربەی کات، ئەوانە پێویست نین. ئەتوانیت چاکراکانت ڕاست بکەیتەوە لەڕێی وزەی کوندالینیتەوە.

ئەتوانیت ئەزمونی ڕۆحت هەبێت کە سەرچاوەی خۆشی و خۆشەویستییەکی پاکە. ئەتوانیت هەست بە ڤایبرەیشنەکان بکەیت کە ئەڕژێتە ناو دەستەکانتەوە.

لە ساهاجا یۆگایا، مێدیتەیشنی بەکۆمەڵ زۆر یارمەتیت ئەیات تاکو بەرەو پێش بچیت. وە بەئاسانی ئاگایی بێ بیرکردنەوە بەدەست دەهێنیت. تەنها مێدیتەیشن لە ماڵەوە ئەنجامێکی باشت نایاتێ. بۆیە پێویستە بەشداری مێدیتەیشنەکانی هەفتانە بیت.

رۆژانە بەلایەنى کەمەوە یەک جار لە مالەوە میدیتەیشن بکە تا ئەو چیژە وەربگرى کە هەفتانە بە گرووپ دەیکەن. گونجاوترین شۆین بۆ کردنى میدیتەیشن بەتەنها شۆینیکى بیدەنگ و دوور لە قەلەبالخییە. کاتیک هەلبژیرە بەیانیان یان ئیواران بۆ ماوەى ٥ بۆ ١٠ خولەک راهینانى میدیتەیشن بکە، رۆژانە بە کردنى تەنها ١٠ دەخولەک میدیتەیشن ئەنجامیکى پۆسیتیف بەدەست دەهینیت.